Từ thời xa xưa, tại khu vực hang động thờ Thần y Khổng Minh Không - người có công chữa bệnh cho vua thời nhà Lý có rất nhiều những cây thuốc quý, trong đó có loài cây gọi là cây thuốc Túng. Loại cây này có tác dụng chữa nhiều bệnh cho gười dân nghèo khó như vàng da, mụn nhọt, u bướu, viêm nhiễm... Vì vậy, mỗi khi có người bị đau ốm, người dân lại đi vào rừng để tìm kiếm loại cây này về chữa bệnh. Tiếng lành đồn xa, người dân xứ Mường ở địa bàn huyện Yên Thủy ngày nay đã tìm đến, hái lá và đưa giống cây về trồng trên mảnh đất của mình. Từ đó, cây  Thuốc Túng (Xạ đen) đã trở thành vị thuốc gắn bó lâu đời với cuộc sống của người dân xứ Mường và được giá rất cao trong nền Y học dân tộc.

Cây Xạ đen có tên khoa học là Celastrus hindsii, là dạng cây thân gỗ nhỏ, lá màu hơi tía và có răng cưa, mọc thành từng bụi, thường sống dựa vào các thân cây gỗ lớn trong rừng. Trên thế giới, cây xạ đen phân bố tại Quảng Ðông, Phúc Khiến, Quảng Tây, Vân Nam – Trung Quốc, ở Ấn Ðộ, Malaysia và khu vực huyên Yên Thuỷ - tỉnh Hòa Bình cây mọc rất nhiều tại vường quốc gia cúc phương thân giây leo cổ thụ sống lâu đời hàng trăm năm .

Tinh chất dược liệu quý cho sức khoẻ con người. Là những người con lớn lên ở xứ Mường của mảnh đất Yên Thủy, tỉnh Hòa Bình, những hội viên của HTX Nông nghiệp Yên Trị đã quyết tâm khởi nghiệp với loại cây dược liệu quý này. Thông qua nghiên cứu tài liệu, HTX đã tiếp cận được với công trình nghiên cứu đề tài cấp nhà nước nổi tiếng của Giáo sư, Tiến sĩ Lê Thế Trung - nguyên là Thiếu tướng - Giám đốc Học viện Quân y đã nghiên cứu về cây xạ đen và hiệu quả điều trị bệnh ung thư năm 1999. Nghiên cứu cho thấy trong cây xạ đen có các hoạt chất Fanavolnoid; Quinon (có tác dụng phòng chống ung thư và làm cho tế bào ung thư hoá lỏng, dễ tiêu), hợp chất Saponin Triterbenoid (có tác dụng chống nhiễm khuẩn). Theo đông y, cây xạ đen có vị đắng chát, tính hàn, có tác dụng hữu hiệu trong việc điều trị mụn nhọt, tiêu viêm, giải độc, giảm tiết dịch, tăng cường sức đề kháng của cơ thể.

Nhận thấy những giá trị tuyệt vời mà cây xạ đen mang lại cùng với tình yêu, niềm đam mê dành cho thảo mộc, HTX Nông nghiệp Yên Trị chính thức cho ra mắt thương hiệu Cao xạ đen. Cao xạ đen là vị thuốc đông Y được cô lại thành cao, sử dụng 100g cao xạ đen tương đương với dùng 1,5kg cây xạ đen khô. Ðể làm ra 100g cao xạ đen thì ta lấy 80g cây xạ đen ( 60g thân và 20g lá), bán chi liên lấy 5g, cây bạch hoa xà thiên thảo 10g, và 5g cây hoàn ngọc sau đó cho vào nồi đun và  cho khoảng 300ml nước. Tiếp tục nấu đến khi thấy tất cả đông đặc lại với nhau thì đem ra để nguội và cất bảo quản trong lọ thủy tinh. Toàn bộ quy trình sản xuất được đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm từ khâu thu hái, phân loại, làm sạch và làm cao. Với hệ thống dây chuyền máy móc được đầu tư bài bản, cao Xạ đen của HTX nông nghiệp Yên Trị có mùi thơm đặc, mầu đen, sánh đặc, tan nhanh trong nước nên rất tiện lợi cho người sử dụng. Với thiết kế lọ đựng nhỏ gọn, người dùng không chỉ dùng ở nhà mà có thể mang đến nơi làm việc hoặc đi công tác. Với vị đắng nhẹ ở đầu lưỡi và ngọt dần ở cuống lưỡi, chúng ta có thể sử dụng loại cao này hòa với nước làm nước uống hàng ngày, rất tốt cho sức khỏe.
Những năm gần đây, ngày càng có nhiều người tiêu dùng biết đến công dụng của cây Xạ đen. Vì thế cao Xạ đen của HTX nông nghiệp Yên Trị đã đến được với người tiêu dùng khắp cả nước. Từ một loại cây thần dược của xứ Mường, giờ đây Xạ đen đang trở một vị thuốc quen thuộc của người Việt. Cũng chính vì lẽ đó mà HTX nông nghiệp Yên Trị luôn có một niềm tin mãnh liệt vào sự trường tồn của loại dược liệu quý này và sự phát triển của sản phẩm cao xạ đen như một món quà trời ban cho sức khỏe của con người.

                                                                                                                                                                                                   (Minh Thắm- PCT UBND xã)

• Trang trước
• Trang sau